Her kula helâl, Müslüman’a haram!..

Vaktiyle Bursa’ da bir Müslüman, eski adı “Yahudilik Yolağzı”, bugünkü adı Arap Şükrü olan muhitte çeşme yaptırmış ve başına bir kitabe eklemiş: “Her kula helâl, Müslüman’a haram!..”

Bursa başkent, tabii Osmanlı karışmış, bu nasıl fitnedir diye...

Gitmişler kadıya şikâyete, adam yakalanıp yaka-paca huzûra getirilmiş. “Bu nasıl fitnedir, dîni İslâm, ahalisi Müslüman olan koca devlette sen kalk, hayrattır, sebildir diye çeşme yap, ama suyunu

Müslüman’a yasakla!.. Olacak iş midir, nedir sebebi, aklını mı yitirdin?..” diye çıkışmışlar adama.

Adam:

- “Müsaade buyurun, sebebi vardır, lâkin ispat ister, delil şarttır…”

dedikçe kadı kızmış:

- “Ne delili, ne ispati?.. Sen fitne çıkardın, Müslüman ahalinin huzurunu kaçırdın, katlin vaciptir!” demiş.

Demiş ama, bir yandan da merak edermiş:

- “Nedir gerekçen?..” diye sormuş.

Adam:

- “Bir tek Sultan’a derim…”

diye cevap verince, ortalık yine karışmış. Söz Sultan’a gitmiş, adam yaka paca saraya goturulmus...Padişah da sinirlenmiş ama, diğer yandan o da meraklanırmış:

- “De bakalım ne diyeceksen. Bu nasıl istir ki, hem çeşmeyi yaparsın, hem de her kula helâl,

Müslüman’a haram yazarsın?..”

Adam, başı önünde konuşur:

- “Delilim vardır, lâkin ispat ister.”

—Ya dediğin gibi sağlam değilse delilin?”

—O zaman boynum, hükme kıldan incedir Sultanîm…”

- “Eeee?!..”

—Sultanîm, herhangi bir havradan (sinagog) rastgele bir hahamı izahsız yaka-paca tutuklayın, bir hafta tutun. Bakin neler olacak…”

Dediği yapılmış adamın. Bütün azınlıklar bir olmuş, baslarında Museviler, “ne oluyor, bu ne zulüm?.. Bizim din adamımıza biz kefiliz, ne gerekirse söyleyin yapalım, o masumdur, gerekirse kefalet ödeyelim...”

Cevre ülkelerden bile elciler gelmiş, elciler mektup üstüne mektup getirmiş… Bir hafta dolunca, adam:

- “Sultanîm, artik bırakmak zamanıdır” demiş.

Haham bırakılmış, azınlıklar mutlu, bu sefer Sultan’a teşekkürler, hediyeler…

Az zaman geçmiş ki, adam:

- “Ayni isi herhangi bir kiliseden herhangi bir papaz için yaptırınız Sultanîm” demiş.

Ayni şekilde bir papaz derdest edilip yaka-paca alınmış Pazar ayininden ve ayni tepkiler artarak devam etmiş. Haftası dolunca da serbest bırakılmış. Mutluluk ve sevinç gösterileri daha bir fazlalaşmış, teşekkürler, şükranlar... Levantenler din adamlarına kavuşmanın mutluluğuyla

daha bir sarılmışlar birbirlerine...

Sultan:

- “Bitti mi?..” demiş adama.

—Sultanîm son bir is kaldı, sonra hüküm zamanıdır izninizle” demiş.

- “Simde nedir isteğin?..”

—Efendim, payitahtımız Bursa’nın en sevilen, en sözü dinlenilen, iti mad edilen âlimini alınız minberinden…”

Adamın dediğini yapmışlar, Uluca mı imamını Cuma hutbesinin ortasında almışlar, yaka-paca goturmusler...

Ve ne olmuş bilin bakalım?..

Bir Allah’ın kulu çıkıp da, “ne oluyor, siz ne yapıyorsunuz?.. Hiç olmazsa va’zi bitene kadar bekleseydiniz”, gibi tek bir kelâm etmemiş, imamın peşinden giden, arayan-soran olmamış...

Geçmiş bir hafta, “nerde imam” diye gelen-giden yok!.. Aptal ve cahil bir imam tayin edilmiş yerine, ne konuştuğunu kendi kulağı duymayan tam yobaz cinsinden biri… Halk hâlinden memnun, başlamış bir dedikodu, o gecen hafta derdest edilen koca âlim için:

- “Biz de onu adam bilmiş, hoca bellemiştik…”

- “Kim bilir ne halt etti de tevkif edildi!..”

- “Vah vaah!.. Acırım arkasında kıldığım namazlara…”

—Sorma, sorma...”

Padişah, kadı ve adam izliyorlarmış olup-bitenleri. Sonunda Padişah çeşmeyi yaptırana sormuş:

- “Eee, ne olacak simdi?..

Adam:

- “Bırakma zamanıdır. Bir de özür dileyip helâllik almak lâzımdır hocadan.”

“Haklisin” demiş padişah, denilenin yapılması için emir buyurmuş ve adama dönmüş. Adam başı önünde konuşmuş:

- “Ey büyük Sultanım, siz irade buyurunuz lütfen, böyle Muslumanlar’a su helâl edilir mi?..”

Sultan acı acı tebessüm etmiş:

- “Hava bile haram, hava bile!..” demiş...

H. IKBÂL